19 mar 2018

Kiedy zaczyna się wiosna?

Wiosna astronomiczna czy kalendarzowa? Czym różnią się od siebie?
Astronomiczne pory roku związane są z ruchem obiegowym Ziemi i nachyleniem jej osi obrotu do płaszczyzny ekliptyki t.j. drogi, na której w ciągu roku obserwujemy pozorny ruch Słońca po sklepieniu niebieskim.

W tym pozornym ruchu po sklepieniu niebieskim Słońce dwa razy znajduje się w punktach, których ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim, wtedy następuje zrównanie dnia z nocą (są to punkty Barana i Wagi) oraz dwa razy w punktach przesilenia, gdy Słońce jest najbardziej oddalone od równika niebieskiego ( są to punkty Raka i Koziorożca).
Nazwy tych punktów pochodzą od nazw gwiazdozbiorów, w których kiedyś się one znajdowały. Na skutek oddziaływania na naszą planetę innych ciał niebieskich , zwłaszcza Słońca i Księżyca, oś obrotu Ziemi wykonuje powolny ruch zwany precesją. W wyniku precesji następuje przesuwanie się opisanych punktów na orbicie ( dlatego dziś położone są już w sąsiednich gwiazdozbiorach ), a tym samym powoduje przesuwanie dat rozpoczęcia poszczególnych astronomicznych pór roku.
W związku z tym daty rozpoczęcia astronomicznej i kalendarzowej wiosny nie zawsze będą się pokrywały.

Kalendarzowa wiosna w roku 2018 jak zwykle zacznie się w Polsce 21 marca. Wiosna astronomiczna natomiast rozpocznie się w chwili, gdy Słońce przejdzie przez punkt równonocy wiosennej, czyli punkt Barana. W tym roku Słońce wstąpi w znak Barana, tym samym rozpoczynając astronomiczną wiosnę 20 marca o godzinie 16.15 czasu UT (dane z Rocznika Astronomicznego 2018).

Ciekawostka!
Przez ostatnie kilka lat tylko w 2011 roku pierwszy dzień astronomicznej wiosny przypadł na dzień 21 marca. Wszystkie kolejne do roku 2047 będą obchodzone wyłącznie 20 marca, a od 2048 roku – 19 lub 20 marca Dopiero w 2102 roku początek astronomicznej wiosny nastąpi ponownie w dniu 21 marca (dane z programu Laboratorium Cybermoon).

Jakub Zawada, Michał Czajkowski, Dariusz Grzebiennik